Feest in Ommeland of hoe Leermens werd gered door Lutje Rijp

Het is feest in Leermens. Het dorp bestaat 1000 jaar en dat wordt uitbundig gevierd.

Vijfentwintig jaar geleden, in 2015, had men voor het laatst een jubileumfeest georganiseerd, maar toen was het nog een gebeurtenis geweest zoals in alle andere dorpen. Daar is nu geen sprake meer van, want de provincie Groningen is ingrijpend veranderd de laatste decennia.

Waren er bij het 975-jarig bestaan van Leermens nog talloze dorpen in meerdere gemeentes, gaandeweg zijn de dorpen uitgestorven of opgegaan in grote wijken rond de stad Groningen. Door vergrijzing en krimp verdwenen eerst de voorzieningen uit de dorpen, vervolgens de inwoners. De ene herindeling volgde op de andere, waarbij steeds meer aan de stad werd toegevoegd. Dat was begonnen met Meerstad 1, al gauw gevolgd door Meerstad 2 en 3, en daarna volgde nog veel meer stad. Sinds 1 januari 2035 behoort de hele provincie tot de stad Groningen. Op één dorp na: Leermens.
Leermens wilde niet van wijken weten en wist tot op heden een zelfstandig dorp te blijven. Uit ballorigheid doopten de Leermsters de naam van hun gemeente zelfs tot Ommeland. Dit is het platteland met alle rust en ruimte, zo zegt men in het dorp, wij willen onafhankelijk blijven. Dat is gelukt, al dreigt de stad nu met drastische maatregelen. Groningen wenst de enige gemeente in de provincie te zijn, zodat zij alles zelf kan beslissen. Aangezien er steeds met Ommeland overlegd moet worden en elke gemeente één stem heeft, kan Ommeland voortdurend een spaak in het wiel steken. En ook niet onbelangrijk, in het geval van één gemeente zouden de Provinciale Staten overbodig worden - Stad en provincie vallen immers samen - waardoor de gemeente Groningen met het vrijkomende geld in één klap uit al haar financiële problemen zou zijn.

Een grote onzekerheid hield het dorp wekenlang in z'n greep, maar vandaag - woensdag 23 mei 2040 - halen de Leermsters opgelucht adem en hangen de vlaggetjes er een stuk vrolijker bij. Dat heeft te maken met de vergadering van de avond tevoren toen heel Leermens zich verzameld had in het dorpshuis om de dreigende situatie te bespreken. De bijeenkomst verliep uiterst rumoerig, een oplossing leek ver weg. 'Ik heb een idee,' zei één van de oudste inwoners plotseling. Hij ging staan en vertelde dat hij onlangs iets over meester Veendijk had gelezen. 'Gilles Egberts Veendijk was hier tweehonderd jaar geleden schoolmeester en kreeg net als alle andere meesters een vragenlijst voorgelegd door de provincie. In één van zijn antwoorden schrijft hij dat Leermens vlakbij Lutje Rijp ligt. Dit vond ik erg grappig. Alsof Lutje Rijp een apart en groter dorp zou zijn, terwijl wij allemaal weten, dat het niet meer is dan een doodlopend weggetje net buiten het dorp. Ik moest daar zoëven aan denken en heb het volgende voorstel: we gaan van Lutje Rijp nu daadwerkelijk een tweede dorp maken, met een eigen gemeente, laten we zeggen Lutje Ommeland. Alleen op papier natuurlijk. Haha. Met twee gemeentes zijn we dan altijd in de meerderheid ten opzichte van Groningen en kunnen we tegenhouden wat we willen. Bovendien kunnen we al onze eigen wensen gemakkelijk realiseren,' beëindigde de 88-jarige Leermster zijn betoog. Toen hij weer ging zitten, klonk er een bevrijdend applaus. 'Dat is dan besloten.' zei de voorzitter. Lang leve Leermens! En Lutje Rijp!

Tjipko Jan Visser
Leermens, mei 2012

(Dit verhaal heb ik geschreven naar aanleiding van de enquête 'Sterke verhalen over Leermens')